İsmet inönü hayat biyografisi.
1884 yilinda Izmir'de dogdu. Ilk ve orta ögrenimini Sivas' ta tamamladiktan sonra Mühendishane Idadisini (Askerî Lise) bitirdi.
1903 yilinda Kara Harp Okulu'ndan, 1906 yilinda Harp Akademisi' nden mezun olarak, ordunun çesitli kademelerinde görev yapti.
1910-1913 yillari arasinda Yemen Isyani'nin bastirilmasi harekâtina katildi. Bu ve bundan önceki görevlerinde hudut problemleri ve asilerle yapilan anlasmalarda basarili hizmetleri ve meslekî özellikleriyle dikkati çekti. Birinci Dünya Savasi sirasinda Kafkas Cephesi'nde Kolordu Komutani olarak Atatürk'ün emrinde çalisti ve ögrencilik yillarindan beri devam eden dostluklari ile devletin gelecegi hakkinda ortak fikirleri gelisti. Suriye Cephesi'nde savasti; Millî Mücadele sirasinda Atatürk'ün en yakin silâh arkadasi olarak çalisti. Edirne milletvekilligi ve bakanlik yapti. Albay Ismet Bey, mebusluk ve bakanlik da uhdesinde kalarak Garp Cephesi Komutanligi'na getirildi. 25 Ekim 1920'den sonra Bati Cephesi Komutani olarak Çerkez Ethem isyanini bastirdi. Birinci ve Ikinci Inönü Savaslarini yönetti. Tuggeneral rütbesine yükseldi.
Sakarya Meydan Savasi ve Büyük Taarruz'dan sonra kazanilan zafer üzerine Mudanya Mütarekesi'nde Büyük Millet Meclisi'ni temsil etti. Lozan Baris Konferansi'na Disisleri Bakani ve Türk heyeti baskani olarak katildi. 24 Temmuz 1923'te Lozan Andlasmasi'ni imzaladi.
Cumhuriyetin ilânindan sonra 1923-1924 yillarinda ilk hükûmette Basbakan olarak görev aldi, 1924-1937 yillari arasinda bu görevini sürdürdü.
Inönü, Atatürk Inkilâplarinin gerçeklesmesinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin saglam temeller üzerine oturtulmasinda Atatürk'ün en yakin mesai arkadasiydi.
Atatürk'ün ölümünden sonra, 1938 yilinda, TBMM tarafindan Türkiye'nin ikinci Cumhurbaskani olarak seçildi. Ikinci Dünya Savasi sirasinda Türkiye'yi savas felâketinin disinda tutmayi basardi. Savastan sonra çok partili siyasî rejime geçilmesinde en büyük destek oldu. 1950 yilinda, yapilan seçimleri kaybettikten sonra, 1960 yilina kadar Ana Muhalefet Partisi Baskani olarak siyasî yasamini sürdürdü. 27 Mayis harekâtindan sonra Kurucu Meclis üyeligine seçildi ve 10 Kasim 1961 tarihinde Basbakanliga atandi.
1965 yilinda bu görevden ayrildiktan sonra milletvekili olarak siyasî yasamina devam etti, 1972'de Parti Genel Baskanligi ve milletvekilliginden istifa ederek; ölünceye kadar (25 Aralik 1973) Anayasa geregince Cumhuriyet Senatosu tabiî üyeligi görevinde bulundu.
|